Hidrometre Kullanımı ve Bira Alkol Oranı Hesaplanması

Hidrometre Kullanımı ve Evde Yaptığınız Biranın Alkol Oranının Hesaplanması Nasıl Yapılır?

Bir hidrometre, bir çözeltinin özgül ağırlığını hidrometrenin konulduğu sıvı içinde ne kadar yüksekte yüzdüğüne göre ölçer. Hazırladığınız şıra veya mayşenin yoğunluğu suya göre ölçülür, çünkü şıra ve mayşede en çok olan sudur. Suyun özgül ağırlığı 1.000'dir ve hidrometre ile sadece suyun özgül ağırlığını ölçtüğünüzde 1000 değerini okursunuz. Saf etil alkolü ölçseydiniz 794 değerini ölçmüş olurdunuz. Bu nedenle fermantasyon başlamadan önce ölçeceğiniz değer fermantasyon bittiği zaman ölçeceğiniz değere göre daha düşük olacaktır.

Aynı zamanda bir sıvının yoğunluğu sıcaklığa bağlıdır, bu nedenle hidrometre okumaları sırasında sıvının sıcaklığı 20℃ olması istenir. (Aşağıdaki tabloda sıcaklık ve yoğunluk değişim değerlerini görebilirsiniz)

Fermantasyonu takip etmek için hidrometre kullanabilirsiniz. Çünkü yoğunluk ölçerek hazırladığınız mayşe ya da şıradaki şekerin maya tarafından etanole dönüşme miktarını hesaplayabilirsiniz. Tipik bir şıra 1.035-1.060 arasında ilk yoğunluk (OG) ile başlar ve genel olarak 1.005–1.015 arası son yoğunluk (FG) ile fermantasyonunu tamamlar. Köpüklü şaraplar, şampanyalar ve bal likörleri 1.000'den daha az son yoğunluk (FG) sahip olabilir çünkü bu içecekler 0,794 özgül ağırlığı olan daha yüksek oranda etanol içerir.

Bir ev biracısının, şıra özgül ağırlığının ne olduğunu ve neden ölçülmesi gerektiğini bilmek elindeki hidrometreyi kullanışlı bir araç haline getirir.

Bira tarifleri okuyucuya genellikle birayı daha iyi tanımlamak için OG ve FG değerlerini listeler. Temel kural, FG'nin OG'nin yaklaşık dörtte biri olması gerektiğidir, bu da %75'lik belirgin bir yoğunluk azalmasına karşılık gelir. Örneğin, 1.040'lık tipik bir bira OG'si yaklaşık 1.010'dan az bitmelidir, ancak her iki değerde de birkaç puanlık değişiklik gösterebilir.

Uygun mayayı uygun miktarda hazırlama bu sorunun önemli bir parçasıdır. Bir yazımızda bu konu hakkında olacak. Eğer önemli ölçüde düşük FG ölçümleri yapılıyorsa bu endişelenmeniz gerektiğini gösterir. Bunun sebebi kullanılan mayanın amaçlanandan daha vahşi bir eylem göstermesidir. Bu vahşi maya etkinliği biraya tat ve vücut veren dekstrinleri tüketmesi sonucunda düşük FG ölçümüne neden olur.

Meraklı bira üreticileri genellikle yoğunluğu çok sık kontrol eder, bu kadar aceleci olmanıza gerek yok. Fermentörünüzün açık havadaki mikroplardan dolayı her zaman kontaminasyon riskiyle karşı karşıya olduğunu unutmayın. Bu nedenle en doğru ölçüm mayşenizi hazırladıktan sonra hidrometre ile ilk yoğunluğu (OG) kontrol edin sonra mayanızı atın. Ardından hava kilidindeki kabarcıklanma durana kadar kendi haline bırakın bu da maya türüne göre 5-8 gün sürecektir. Muhtemelen bu süre zarfında yoğunluk çok fazla değişmeyecek. Ölçüm yapmak için her zaman bir miktar şıra örneğini musluktan ya da örnek alabileceğiniz bir kap yardımıyla alın. Hidrometreyi tüm parti içine koyarak ölçüm yapmayın. Bu biranızın mikrop kapma riskini artıracaktır.

OG ölçüm görseli

Biranın Alkol Oranı Nasıl Hesaplanır?

Gelelim ölçüm yaptığınız OG ve FG değerlerinden sonra biranızın alkol oranının hesaplanmasına. (Alkol oranına çeşitli bira tariflerinde ABV değeri olarak da karşılaşırsınız.) Bu değerlerden sonra hesabınız oldukça basit şekilde aşağıdaki gibi yapabilirsiniz.

FG ölçüm görseli

İlk yoğunluğundan (OG) son yoğunluğu (FG) çıkarın, çıkan sonucu 131,25 değeri ile çarpın, bu sonucu da 1000’e bölün. Bu size elde ettiğiniz biranın alkol oranını verecektir.

Örneğin ilk yoğunluğu (OG) 1042 olan bir mayşeniz var. Bu mayşeniz 14 gün fermantasyon sonunda yoğunluk (FG)1004 değerine ulaştı. Bunun alkol oranın gelin aşağıda birlikte hesaplayalım. Ölçüm yaptığımız değerleri yerine yazarsak

İlk yoğunluğundan, son yoğunluğu çıkarırsak 38 değerini buluruz.

38 ile 131,25 sabitinin çarpımından da 4987 değerini buluruz

4987 değerini 1000’e bölersek 4,987 bizim birinci fermantasyon sonucunda elde edeceğimiz biranın alkol oranı olacaktır.

Bu arada unutmayın bu değerden sonra bir miktar da şişeleme şekerinden dolayı ikinci fermantasyon olacak ve alkol oranın da bir miktar artış olacaktır.

Umarız işinize yarayan bilgiler olmuştur.
 

Hidrometre için Sıcaklık Düzeltme Tablosu