Tam Tahıl Üretimde Verimlilik

Tam Tahıl Üretimde Verimlilik Hesabı Nasıl Yapılır?

Malt kullanarak evde biranızı yapıyorsanız bu üretimin verimliliğini nasıl ölçeceğinizi bilmeniz gerekir. Çünkü bu hesabı yapabilirseniz evde bira üretimi sırasında yaptığınız hataların neler olduğunu tespit edebilir ve bunları nasıl düzeltebileceğinize yönelik aksiyonlar alabilirsiniz. Sonraki üretimlerinizde belirli bir tarifi hazırlamak için ne kadar tahıl gerekeceğini hesaplayabilirsiniz. Bu sayede craft bira üretimi yaparken teorik olarak ihtiyacınız olan hesabı yaparak, pratikte nerelerde hata yaptığınızı bulmanız ve bu hataları tekrarlamamak için nelere dikkat etmeniz gerektiğini öngörebilirsiniz.

Verimliliği Neler Etkiler?

Verimliliği etkileyen şeyler, kırılmış maltınızın kalitesi, uygun sıcaklık ve PH yönetimidir. Bunların dışında sizin mayşe hazırladığınız ekipmanınız ve uygulamalarınız da önem kazanır.  Önemli olan, demlemenizin genel etkileri, hedef yoğunluk, hedef hacme ulaşıp ulaşmadığınızı etkileyebilecek yöntemleriniz, ekipmanınız ve içerik seçiminiz hakkında bol miktarda not tutmanızdır. Verimliliğinizi artırmak için çalışıyorsanız, her üretiminizde bir faktörü değiştirin. Böylece sayılarınızın nasıl etkilendiğini daha iyi takip edebilirsiniz. Düşük kırılmış malt kalitesi, kötü PH ve sıcaklık yönetiminin tümü, beklenenden daha düşük bir verimliliğe neden olabilir.

Birada Tam Tahıl Verimliliği Nedir?

Tam tahıl verimliliği, mayşede şekere dönüştürülen potansiyel mayalanabilir maddelerin bir ölçüsüdür. Kendi bira üretim uygulamalarınız ve kurulumunuz için mashing, lautering, hop trub ve transferler gibi farklı kayıpları hesaba katar (kaynatma önemsiz kayıplara neden olur). Bira mayası dökülmeden ve fermantasyon başlamadan hemen önce yapılan ölçüm, bu kayıpların kümülatif bir toplamıdır.

Bu kayıp nedenlerindeki verimlilik, belirli bir bira üretim uygulamasının ne kadar efektif olduğu konusunda bir fikir edinmek için ölçülebilir. Mayşe içinde farklı noktalarda (mayşe verimliliği), süzerken (akış verimliliği), kaynatmadan önce (kaynatma öncesi verimlilik) yoğunluk ölçümü yapabilir ve bu rakamları hem tarifin maksimum potansiyel verimiyle hem de genel demleme verimliliğinizle karşılaştırabilirsiniz. Bu yöntem size her noktada ne kadar verim kaybettiğiniz, kayıplardan hangi adımın sorumlu olduğu ve daha iyi bir verimlilik için denemek isteyebileceğiniz yöntemler hakkında bir fikir verecektir.

Standart bira üretim verimliliğinizi yani birkaç farklı tarifin tam olarak yazıldığı gibi hazırlanmasından elde edilen ortalamanızı tespit ettikten sonra, bunu kendi tariflerinizi oluşturmak ve hazır tarifleri sisteminize en iyi uyacak şekilde ayarlamak için kullanabilirsiniz.

Tam Tahıl Formülünüzde Gizli Verimlilik

Tam tahıllı bir tarifte her maltın bir özüt potansiyeli vardır. Bu potansiyel, söz konusu maltın kilogram başına mayşenize ne kadar şeker katkısında bulunabileceğinizin bir ölçüsüdür.

Bu potansiyeli hesaplamak için malt üreticilerinin web siteleriniz ziyaret edin ve kullanmakta olduğunuz maltla ilgili bilginin bulunduğu veri sayfasını inceleyin. Ekstrakt DBFG'yi (Kuru Bazlı İnce Öğütme) bulun, bazen "Ekstrakt %" olarak görüntülenebilir. Bu yüzde, maltın maksimum çözünür özüdür ve tipik olarak baz maltlar için %80'dir. Bu çözünür ekstrakt yüzdesi, 37 PPG (galon başına pound cinsinden çözünmüş kuru madde) veya 309 PKL’ye (litre başına kilogram çözünmüş kuru madde) eşittir. Biz Türkiye’de metrik sistem kullandığımız için galon ve pound ölçüleri sizlere yabancı gelebilir. Bu nedenle için bütün anlatımı metrik (kilogram ve litre) sistem ile yapmaya özen göstereceğiz.

Maltların maksimum özütleme değeri, büyük ticari işletmeler dahil olmak üzere herhangi bir bira üreticisi için ulaşılamaz bir potansiyel olarak düşünülebilir. Ancak bu sayı, bazı hesaplamalarla, tüm bir tarifin maksimum potansiyelini bulmak için kullanılabilir. Daha sonra bu sayıyı kendi sisteminizin bira üretim verimliliğini ölçmek için kullanabilirsiniz.

Maltların Potansiyel Verimlerinin Hesaplanması

Sakkaroz (evde bira yapımında kullandığımız sofra şekeri), bir sıvıda %100 çözünür. Bu nedenle ekstrakt verimi hesabı yapılırken standart referans ölçümü olarak kullanılır.  453,56 gr. sakaroz, 4,56 lt. suda çözündüğünde hidrometre ile 1.046'lık bir yoğunluk ölçülür. Hesaplamaları biraz daha kolaylaştırmak için, hidrometrenin son iki hanesi olan 46 temel referans sayısı olarak alınır. Bu tüm maltlarımızı ölçeceğimiz referans sayıdır.

Şimdi, herhangi bir maltın DBFG'sini alıp 46 ile çarparak o maltın ‘potansiyel verimini’ hesaplayabilirsiniz. Örnek olarak pale ale maltı alalım. Aşağıdaki tabloda görebileceğiniz gibi, DBFG% 80,7 - burada ekstrakt (kuru) olarak yazılmıştır.

Bu nedenle, pale ale maltının potansiyel verimini hesaplamak için % 80.7'i ondalık forma çeviririz: 46 x 0,807 = 37.122

En yakın tam sayıya yuvarlandığında bize 37 rakamını verir. Bu da demek oluyor ki 1 lt. suda 1 kg. malt mayşelemiş olsak teorik olarak hidrometre ile 1037 değerini ölçmüş olmamız gerekir.

Bir Tarif İçin Potansiyel Verimin Hesaplanması

Bir sonraki adımımız, bunu bütün bir tarif için yapmak olacaktır. Örnek olarak "Palmer's Short Stout" için bir tahıl formülü kullanan bir örneğe bakalım.

Orijinal yoğunluk = 1.048 değeri 19 lt. içinde

2.95 kg    Lager malt

225 g       Caramel 15

225 g       Caramel 75

225 g        Chocolate malt

225 g        Roast barley

3.86 kg    :Toplam

Mayşe verimliliğimizi hesaplamak için, 3,86 kg. maltın kırıldığını ve tam olarak 22.7 lt. ve 1.038'lik bir yoğunlukta kaynatma kazanına toplandığını varsayacağız. Artık bu parti için toplam şeker ekstraksiyonunu (verimini) ve mayşe verimliliğinizi hesaplayabiliriz.

Ağırlık başına toplam özüt = (mayşe hacmi × yoğunluğu) ∕ toplam malt ağırlığı

PKL = (22.7 L × 38) ∕ 3.86 kg = 862.6 L° ∕ 3.86 kg = 223 PKL

Bu rakamları lager maltın maksimum 311 PKL verimi ile karşılaştırmak, bize craft bira üretim verimliliğimiz hakkında iyi bir tahmin verir:

(223 ∕ 311) x 100 = %72

Yukarıda tahmini verimlilik hesabını yaptık. Şimdi gerçek verimliliği hesaplamak için tarifteki maltların her birinin Palmer’ın tablosu’nda verilen maksimum verimlerinin PKL cinsinden değerlerini kullanacağız. Her bir malt için aşağıdaki formülü kullanarak maksimum verimini hesaplayacağız.

Maksimum verim : Malt PKL değeri x ( Miktarı / Toplam Hacim)

2.95 kg    Lager malt          =  307 x (2,95 / 22,7) = 40

225 g       Caramel 15        =  288 x (0,225 / 22,7) =2,85   

225 g       Caramel 75        =  284 x (0,225 / 22,7) = 2,82

225 g        Chocolate malt  =  284 x (0,225 / 22,7) = 2,82

225 g        Roast barley      =  300 x (0,225 / 22,7) = 2,97

TOPLAM (Maksimum  Yoğunluk) = 51,46

Bu da bize hidrometrede maksimum 1052 değerini okuyacağımız bilgisini verir.

Bu maksimum verimlerin toplamını, elde edilen yoğunluk ile oranlarsak gerçek verimliliğimizi hesaplayabiliriz.

% Verim  =  (Okunan Yoğunluk / Maksimum Yoğunluk) x 100

                = (38 / 52) x100

                = % 73